گفت آمدهایی در شعر معاصر ایران

گفت آمدهایی در شعر معاصر ایران

شعر فارسی همواره مورد توجه طیف های مختلف فکری و فرهنگی بوده است و اندیشمندان از زوایای متفاوت به هنر شعرو شاعر نگریستند . به باور من عمده ی کسانی که از زاویه ی  سیاسی یا اجتماعی و یا روان شناختی شعر امروز را بررسی کردند به نتایج خوبی دست یافتند و نمونه ها در این زمینه  کم نیست مثل کارها ی محمد صنعتی یا آثار خانم آذر نفیسی  و یا دست آوردهای امیر حسین آریان پور و دیگران . در این میان نام فریبرز رییس دانا هم یگانه است . او با اینکه اقتصاددانی رادیکال به شمار می رود با نوشتن مقاله های ادبی نشان داد از هوش تحلیلی خوبی نیز بهره مند است .

گفت آمدهایی در شعر معاصر ایران عنوان کتابی است که  به همت نشر دیگر چاپ و منتشر شد این کتاب از فصل های مختلفی فراهم آمده است . در پیش گفتار کتاب آمده است :

تولید آثار هنری و ادبی را نمی توان صرفا تولید مادی دانست که در نظام انگیزش شود همان حال و هوای کمال گرایی و بت واره گی بورژوازی را دارد گرچه در واقع شماری از تحلیل گران ماده گرا چنین می کنند .تولید کالای مادی کار اجیر شده و کالا شده از سوی صاحبان پول و ابزارهای تولید برای عرضه در بازار و مبادله می طلبد و نه برای مصرف جسم و روح .

نگاه رییس دانا نگاهی مادی و اقتصادی است و طبعا وقتی به شعر نگاه می کند این نگاه به عنوان ابزار مسلط حکم می دهد . تراژدی انتقام اولین مقاله این کتاب است . در این نوشته رییس دانا بر آن است تا بگوید که شعر ما به قتل رسیده است می گوید قتل امری قطعی است اما شماری از مقتولان ناپیدایند و چه بسا ناپیدا می مانند

واین کلام رییس دانا اشاراتی به کشته شدن نویسندگان و شاعران در طول تاریخ از حسنک وزیر و عین القضات گرفته تا گل سرخی ها و مختاری ها  دارد. به باور نویسنده  قتل شاعر قتل شعر است تا امکان رشد و باروری برای گیاهان هرزه فراهم شود اما واقعیت این گونه نیست چون به قول نیما آن که غربال دارد از پشت سر می آید رییس دانا حتما می داند که گیاهان هرزه هرگز نمی توانند جای گل های سرخ و لاله و سنبل و نسترن را بگیرند .

عناوین فصل های دیگر کتاب عبارتند از :

ادبیات و آرما ن خواهی ، بازخوانی جامعه شناسی هنر آریان پور ، نقد حماسه ی در رمز و راز ملی ، تمرین پیروز مند مدارای محمد مختاری ،آرمان رهایی و عدالت ، راز ماندگاری شعر شاملو ، کابوس فصل سرد رویای ستاره سرخ :دیالکتیک شعری فروغ  ، کند و کاو در دو غم سروده ی بم اثر سید علی صالحی ، و شعر های اجتماعی سیمین بهبهانی

رییس دانا شعر سیمین بهبهانی را یک شعر اجتماعی معرفی می کند و می گوید زیبایی شناسی شعری سیمین  مشتمل بر شور انسانی یا تمامی هیجان ها ، عدالت ، اضطراب های فرد که آمیزه ای از مورد و موضوع  شاعر را می سازد  و دیگری چهره ی اجتماعی است

یکی از نارسایی های کتاب رییس دانا زبان غیر پیراسته اوست که خواننده را به هنگام خواندن به شدت آزار می دهد نثر غیر ادبی و گاه شلخته و نامفهوم گاه از اهمیت بار معنایی می کاهد. شاید به این دلیل که او به اندیشه بیش از زبان اهمیت می دهد .